چطور برای قبولی در رشته ژورنالیسم پزشکی آماده شویم؟ منابع، ظرفیت دانشگاه‌ها و سوالات کنکور

رشته ژورنالیسم پزشکی یکی از نوظهورترین و جذاب‌ترین گرایش‌های بین‌رشته‌ای در نظام آموزش عالی ایران است که در مرز میان علوم پزشکی، ارتباطات و روزنامه‌نگاری قرار دارد. این رشته، با هدف تربیت متخصصانی طراحی شده که بتوانند اطلاعات علمی حوزه سلامت را به زبان ساده، دقیق و علمی در اختیار جامعه قرار دهند. در دنیای امروز که حجم عظیمی از اطلاعات پزشکی در گردش است، نقش ژورنالیست‌های پزشکی در پالایش، تحلیل و انتقال درست این اطلاعات، اهمیتی دوچندان یافته است.

با توجه به اهمیت رو‌به‌رشد این حوزه، رشته ژورنالیسم پزشکی در سال‌های اخیر به مجموعه رشته‌های مقطع کارشناسی ارشد وزارت بهداشت اضافه شده و همین موضوع باعث شده بسیاری از علاقه‌مندان به قبولی در رشته ژورنالیسم پزشکی، به دنبال کسب اطلاعات جامع درباره منابع کنکور، ظرفیت دانشگاه‌ها، و سؤالات سال‌های گذشته این رشته باشند. اما متأسفانه منابع رسمی و جامع برای آمادگی در این رشته محدود و پراکنده هستند و بسیاری از داوطلبان نمی‌دانند از کجا باید شروع کنند.

در این مقاله سعی داریم یک راهنمای جامع، علمی و عملی برای آمادگی کامل در آزمون ارشد ژورنالیسم پزشکی ارائه دهیم. از معرفی منابع و تحلیل ظرفیت دانشگاه‌های پذیرنده گرفته تا بررسی دقیق سؤالات کنکور سال‌های گذشته و توصیه‌های کلیدی برای قبولی در این رشته تخصصی و آینده‌دار؛ اگر شما هم به دنبال مسیری روشن برای ورود به دنیای ژورنالیسم پزشکی هستید، این مطلب می‌تواند نقطه شروع مناسبی برایتان باشد.

رشته ژورنالیسم پزشکی چیست و چرا به آن نیاز داریم؟

ژورنالیسم پزشکی شاخه‌ای تخصصی از علوم پزشکی است که بر تولید، تحلیل و انتقال اطلاعات پزشکی، سلامت عمومی و موضوعات علمی مرتبط با علوم زیستی تمرکز دارد. این رشته در تقاطع سه حوزه مهم یعنی پژوهش در علوم پزشکی، فناوری اطلاعات و زبان انگلیسی قرار دارد و هدف آن، تربیت کارشناسانی است که بتوانند محتوای علمی و سلامت‌محور را با زبانی شفاف، دقیق و مسئولانه به جامعه منتقل کنند.

در دنیای پر از اطلاعات امروز، یکی از چالش‌های اساسی برای مخاطبان، تمایز بین محتوای علمی معتبر و اطلاعات نادرست یا شبه‌علمی است. ژورنالیست‌های پزشکی، به‌عنوان واسطه‌ای حرفه‌ای میان جامعه علمی و عموم مردم، نقش اساسی در ارتقاء سواد سلامت عمومی و مقابله با پدیده‌هایی چون اخبار جعلی پزشکی (medical misinformation) ایفا می‌کنند. بنابراین نیاز به این رشته نه‌تنها در سطح رسانه‌ها، بلکه در حوزه سیاست‌گذاری سلامت، آموزش و ارتقاء سلامت نیز به‌طور فزاینده‌ای احساس می‌شود.

در ایران، این رشته در مقطع کارشناسی ارشد و تحت نظارت وزارت بهداشت ارائه می‌شود و داوطلبان آن معمولاً از رشته‌هایی مانند پرستاری، علوم آزمایشگاهی، پزشکی، داروسازی، زبان و سایر رشته‌های مرتبط وارد آن می‌شوند. با توجه به ماهیت بین‌رشته‌ای و جامعه‌محور ژورنالیسم پزشکی، این رشته برای علاقه‌مندان به قبولی در رشته ژورنالیسم پزشکی که دغدغه آموزش، اطلاع‌رسانی علمی و خدمت به جامعه دارند، انتخابی هوشمندانه و آینده‌دار محسوب می‌شود.

کدام دانشگاه‌ها در ایران رشته ژورنالیسم پزشکی را ارائه می‌دهند؟

رشته ژورنالیسم پزشکی در ایران یکی از رشته‌های نوظهور در مقطع کارشناسی ارشد است که تحت نظارت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ارائه می‌شود. از آنجا که این رشته تخصصی و نوپا است، تنها در تعداد محدودی از دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور پذیرش دانشجو دارد. این دانشگاه‌ها معمولاً دارای دانشکده‌های فعال در حوزه آموزش پزشکی و سلامت عمومی هستند.

در حال حاضر (تا سال تحصیلی ۱۴۰۳–۱۴۰۴)، دانشگاه‌های زیر در ایران مجوز پذیرش دانشجو در رشته ژورنالیسم پزشکی را در مقطع کارشناسی ارشد دارند:

1. دانشگاه علوم پزشکی ایران – تهران

   • دانشکده مجری: مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی

   • ظرفیت پذیرش: حدود ۳ تا ۵ نفر (با توجه به ظرفیت‌های سازمان سنجش متغیر است.)

2. دانشگاه علوم پزشکی شیراز

   • دانشکده مجری: پیراپزشکی

   • بنیان‌گذار رشته ژورنالیسم پزشکی در ایران و تمرکز بر آموزش بین‌رشته‌ای

   • ظرفیت پذیرش: حدود ۳ تا ۵ نفر (با توجه به ظرفیت‌های سازمان سنجش متغیر است.)

3. دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

   • دانشکده مجری: مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی

   • در حال توسعه تیم‌های پژوهشی و آموزشی مرتبط با ارتباطات سلامت

4. دانشگاه علوم پزشکی یزد

• ظرفیت پذیرش: حدود ۳ نفر (با توجه به ظرفیت‌های سازمان سنجش متغیر است.)

⚠️ نکته مهم: لیست دانشگاه‌های پذیرنده ممکن است هر سال توسط مرکز سنجش آموزش پزشکی تغییر کند. بنابراین پیشنهاد می‌شود داوطلبان پیش از اقدام به ثبت‌نام در آزمون، دفترچه راهنمای همان سال را به‌دقت مطالعه کنند.

 کد رشته امتحانی ژورنالیسم پزشکی با عنوان «سلامت و رسانه» یا «ژورنالیسم پزشکی» در دفترچه ثبت شده است. 

چه رشته‌هایی مجاز به شرکت در آزمون کارشناسی ارشد ژورنالیسم پزشکی هستند؟

یکی از پرسش‌های مهم متقاضیان قبولی در رشته ژورنالیسم پزشکی این است که آیا رشته کارشناسی آن‌ها اجازه شرکت در آزمون را می‌دهد یا نه. طبق آخرین اطلاعات منتشر شده توسط مرکز سنجش آموزش پزشکی کشور، داوطلبانی که در رشته‌های زیر مدرک کارشناسی یا بالاتر دارند، مجاز به شرکت در آزمون ارشد ژورنالیسم پزشکی هستند:

• کلیه رشته‌های علوم پزشکی (پزشکی، دندانپزشکی، پرستاری، مامایی، بهداشت، داروسازی و…)

• زبان و ادبیات انگلیسی (با گرایش‌های: زبان عمومی، آموزش زبان، ترجمه زبان)

• زبان و ادبیات فارسی (با گرایش زبان عمومی)

• رشته‌های مرتبط با علوم ارتباطات، شامل:

  • روزنامه‌نگاری

  • مطالعات ارتباطی

  • ارتباطات اجتماعی

این تنوع در رشته‌های مجاز، نشان‌دهنده ماهیت بین‌رشته‌ای ژورنالیسم پزشکی است که نیاز به درک علمی و مهارت‌های ارتباطی همزمان دارد. داوطلبانی از حوزه‌های علوم انسانی، زبان و علوم پزشکی می‌توانند در این مسیر تحصیلی ادامه دهند؛ به‌شرط آن‌که علاقه‌مند به فعالیت در تقاطع رسانه و سلامت باشند.

نکته کاربردی: اگر در یکی از این رشته‌ها فارغ‌التحصیل شده‌اید، اما در صحت مجاز بودن آن شک دارید، پیشنهاد می‌شود پیش از ثبت‌نام، دفترچه راهنمای همان سال را به‌دقت مطالعه کرده و در صورت نیاز با مرکز سنجش آموزش پزشکی تماس بگیرید.

در آزمون کارشناسی ارشد ژورنالیسم پزشکی چه دروسی آمده و هر کدام چه ضریبی دارند؟

یکی از گام‌های مهم در آمادگی برای آزمون ارشد ژورنالیسم پزشکی، آشنایی کامل با مواد امتحانی و ضرایب آن‌هاست. طبق دفترچه رسمی آزمون، دروس و ضرایب آزمون به شرح زیر هستند:

1. اصول اپیدمیولوژی و آمار حیاتی – ضریب ۲
   این درس پایه‌ای‌ترین آشنایی با روش‌های علمی در مطالعات پزشکی و بهداشتی را فراهم می‌کند. دانستن مفاهیم اپیدمیولوژی و تحلیل آماری نقش مهمی در توانمندی تحلیل داده‌های سلامت و نگارش علمی دارد.

2. دانش پایه رایانه – ضریب ۲
   آشنایی با اصول اولیه فناوری اطلاعات، کاربرد نرم‌افزارهای آفیس، جستجوی علمی و ابزارهای رایانه‌ای برای فعالیت‌های ژورنالیستی در دنیای سلامت امروز حیاتی است.

3. نگارش و مقاله‌نویسی به زبان فارسی و انگلیسی – ضریب ۴
   این درس مهم‌ترین بخش آزمون است. توانایی نوشتن مقاله علمی، گزارش خبری، ترجمه تخصصی و انتقال مفاهیم علمی به زبان ساده از جمله مهارت‌هایی‌ست که در این بخش سنجیده می‌شود.

4. زبان انگلیسی پیشرفته – ضریب ۳
   درک متون تخصصی، واژگان علمی و مهارت‌های خواندن و درک مطلب از الزامات این بخش است. زبان انگلیسی نقش کلیدی در موفقیت تحصیلی و حرفه‌ای در این رشته دارد.

نکته کلیدی: با توجه به ضریب بالای «نگارش و مقاله‌نویسی» (۴)، تمرکز ویژه بر این بخش می‌تواند بر قبولی در رشته ژورنالیسم پزشکی اثر تعیین‌کننده‌ای داشته باشد.

منابع آزمون کارشناسی ارشد ژورنالیسم پزشکی (مطابق دفترچه وزارت بهداشت)

در ادامه، منابع پیشنهادی برای هر یک از دروس آزمون کارشناسی ارشد رشته ژورنالیسم پزشکی را مشاهده می‌کنید. این منابع بر اساس دفترچه راهنمای آزمون، نظرات اساتید، و منابع سال‌های اخیر تنظیم شده‌اند.

۱. منابع درس اپیدمیولوژی و آمار زیستی (ضریب ۲)

منابع اپیدمیولوژی:

• کتاب اپیدمیولوژی گوردیس
  Gordis Epidemiology, 6th Edition (2019)
  این کتاب یکی از اصلی‌ترین منابع آموزش مفاهیم پایه و کاربردی اپیدمیولوژی است که به زبان ساده ولی علمی، برای دانشجویان علوم پزشکی طراحی شده است.

منابع آمار زیستی:

• کتاب اصول و روش‌های آمار زیستی
  Daniel, W. W. Biostatistics: A Foundation for Analysis in the Health Sciences
  این منبع برای یادگیری دقیق آمار در مطالعات سلامت و پزشکی توصیه می‌شود.

• کتاب روش‌های آماری و شاخص‌های بهداشتی
  تألیف: دکتر کاظم محمد
  منبعی فارسی و کاربردی که مفاهیم آماری را به‌طور خاص برای کاربردهای بهداشتی ارائه می‌دهد.

۲. منابع درس دانش پایه رایانه (ضریب ۲)

• کتاب‌های هفت‌گانه ICDL (نسخه جدید و بروز)
  این مجموعه شامل مباحث کاربردی در حوزه فناوری اطلاعات، ورد، اکسل، پاورپوینت، اینترنت، امنیت اطلاعات و مدیریت فایل‌ها است که برای دانشجویان حوزه پزشکی بسیار حیاتی است.

۳. منابع درس نگارش و مقاله‌نویسی به زبان‌های فارسی و انگلیسی (ضریب ۴)

• George M. Hall. How to Write a Paper. BMJ Publishing. 2013
  کتابی راهبردی و گام‌به‌گام در زمینه نگارش مقاله علمی که اصول علمی، ساختار مقاله، و نکات کاربردی را به خوبی بیان می‌کند.

• Gordon Guyatt, et al. Users' Guides to the Medical Literature: Essentials of Evidence-Based Clinical Practice. McGraw-Hill. 2015
  این کتاب معتبر، اصول نگارش علمی مبتنی بر شواهد را از طریق مثال‌های واقعی و کاربردی آموزش می‌دهد و برای نویسندگان مقالات پزشکی ضروری است.

• منابع تکمیلی مقاله‌نویسی به زبان فارسی
  جزوه‌ها، منابع داخلی و راهنماهایی که اصول نگارش گزارش علمی، خبر سلامت و مقاله در محیط فارسی را پوشش می‌دهند نیز می‌توانند مفید باشند.

کتاب How to Write a paper منبع کامل و بی نقص برای قبولی در رشته ژورنالیسم پزشکی است که حتما در برنامه مطالعاتی خود، آن را بگنجانید.

۴. منابع درس زبان انگلیسی پیشرفته (ضریب ۳)

• Anderson, A. Active Skills for Reading (Vols. 1–4). USA: Thompson. 2008
  یکی از منابع معتبر برای ارتقاء مهارت درک مطلب انگلیسی در سطح آکادمیک. تمرکز این مجموعه بر متون موضوع‌محور، واژگان علمی و مهارت خواندن است.

• توصیه مهم: مطالعه جلد سوم و چهارم این مجموعه به‌طور خاص برای داوطلبان ژورنالیسم پزشکی پیشنهاد می‌شود.

دانلود سوالات کنکور کارشناسی ارشد ژورنالیسم پزشکی

برای آمادگی بهتر در آزمون و قبولی در رشته ژورنالیسم پزشکی، می‌توانید سوالات سال‌های گذشته را از لینک‌های زیر دانلود کنید:

• دانلود سوالات کنکور ارشد ژورنالیسم پزشکی ۹۷-۹۸ (PDF)

• دانلود سوالات کنکور ارشد ژورنالیسم پزشکی ۹۸-۹۹ (PDF)

• دانلود سوالات کنکور ارشد ژورنالیسم پزشکی ۹۹-۱۴۰۰ (PDF)

• دانلود سوالات کنکور ارشد ژورنالیسم پزشکی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ (PDF)

• دانلود سوالات کنکور ارشد ژورنالیسم پزشکی ۱۴۰۱-۱۴۰۲ (PDF)

آزمون کارشناسی ارشد ژورنالیسم پزشکی یکی از تخصصی‌ترین آزمون‌های حوزه علوم پزشکی است که نیازمند آمادگی علمی، تسلط زبانی و درک مفاهیم آماری و پژوهشی است. آشنایی دقیق با دروس امتحانی، ضرایب مرتبط و منابع معتبر می‌تواند مسیر موفقیت در این آزمون را هموار سازد. بهره‌گیری از منابع پیشنهادی و مطالعه سوالات سال‌های گذشته به داوطلبان کمک می‌کند تا با ساختار آزمون، نوع سوالات و نحوه طرح مفاهیم آشنا شوند و با آمادگی بیشتری در جلسه کنکور حاضر شوند. از این‌رو پیشنهاد می‌شود منابع معرفی‌شده را به دقت مطالعه کرده و با برنامه‌ریزی دقیق، فرآیند آمادگی خود را آغاز کنید. قبولی در رشته ژورنالیسم پزشکی، نتیجه تلاش مستمر، مطالعه هوشمندانه و استفاده از منابع صحیح خواهد بود.